Έχει κι ένα επίτευγμα η σημερινή δημοσιογραφία.Δίνοντας λόγο σε αμόρφωτους παρουσιάζει την κοινωνική αμάθεια.
Όσκαρ Ουάιλντ

Σάββατο 23 Οκτωβρίου 2010

ΜΙΑ ΒΟΛΤΑ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ «ΝΗΣΙΟΥ»


Η Σπιναλόγκα  , το λεπροκομείο της Κρήτης, αποτελεί μια από τις πιο συγκινητικές σελίδες της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας.
Η ιστορία γίνεται σειρά και μεταφέρεται από τον Οκτώβριο στην ελληνική οθόνη. Το σενάριο υπογράφει η Βικτόρια Χίσλοπ και όλη η υπερπαραγωγή στηρίζεται στο βιβλίο με τον ομώνυμο τίτλο «Το Νησί» που έγινε και best seller σε Ελλάδα, Κύπρο και Αγγλία .
Αναλυτικότερα , η Σπιναλόγκα ήταν το λεπροκομείο που ιδρύθηκε το 1902 από την κυβέρνηση της Κρητικής Πολιτείας εξ αιτίας της έξαρσης της λέπρας εκείνη την εποχή. Ωστόσο, οι πύλες άνοιξαν ένα χρόνο αργότερα και λειτούργησαν μέχρι και το 1957. Χαρακτηριστικό δείγμα του αφιλόξενου περιβάλλοντος και του προδιαγεγραμμένου μέλλοντος των ανθρώπων της Σπιναλόγκας, το γεγονός ότι το Νησί το φρουρούσαν ισοβίτες και βαρυποινίτες. Σύμφωνα με την ιστορία ο τελευταίος κάτοικος του νησιού ήταν ένας ιερέας που παρέμεινε εκεί έως και το 1962 παρ’οτι  η Σπιναλόγκα είχε κλείσει επισήμως πέντε χρόνια νωρίτερα. Πιστός στις θρησκευτικές του αντιλήψεις συνέχισε να λειτουργεί ολομόναχος την εκκλησία του νησιού και τρεφόταν από ακρίδες, ρίζες δέντρων και ό,τι φαγώσιμο υπήρχε.
Η ζωή των Χανσενικών στην Σπιναλόγκα ήταν απάνθρωπη και οι συνθήκες διαβίωσης τουλάχιστον εξαθλιωμένες σύμφωνα με μαρτυρίες εκ των έσω. Απόδειξη η δακρύβρεχτη επιστολή το 1950 στις εφημερίδες από τους ανθρώπους του νησιού που κυριολεκτικά επαιτούσαν για τις βασικές ανάγκες, φάρμακα, γιατρούς, τρόφιμα. Καθοριστική σημασία για την πορεία της Σπιναλόγκας έπαιξε η έλευση του Επαμεινώνδα Ρεμουντάκη που τότε ήταν τριτοετής φοιτητής της Νομικής Αθηνών και είχε την ατυχία να νοσήσει.
Το πείσμα και η αποφασιστικότητά του επέφεραν καίριες αλλαγές στις συνθήκες διαβίωσης των λεπρών. Συγκεκριμένα, τα σπίτια ασβεστώθηκαν, ο περιμετρικός δρόμος άνοιξε, υπηρεσία καθαριότητας συστάθηκε για τους εξωτερικούς χώρους, θέατρο και κινηματογράφος δημιουργήθηκαν ενώ από τα μεγάφωνα του δρόμου ακουγόταν συνεχώς κλασσική μουσική. Η κραυγή αγωνίας των Χανσενικών είχε πλέον αντίκρισμα και οι παραπάνω ενέργειες  τόνωσαν την ψυχολογία τους. «Μην μας ξεχνάτε, δώστε μας το δικαίωμα σε μια αξιοπρεπή ζωή» είχε πει ο Ρεμουντάκης .
Η Σπιναλόγκα ξαναζωντάνεψε και η ζωή των κατοίκων είχε πια χρώμα. Οι άνθρωποι ερωτεύονταν, παντρεύονταν και δημιουργούσαν οικογένειες. Αν και το καντήλι αργόσβηνε, εν τούτοις μια ελπίδα αχνόφεγγε. Άλλωστε, στη ζωή δεν έχει σημασία πόσες ανάσες παίρνεις, αλλά πόσες είναι οι στιγμές που σου κόβουν την ανάσα .
Το νησί της Σπιναλόγκας βρίσκεται κοντά στον Άγιο Νικόλαο κι απέναντι από την ευρύτερη περιοχή της Ελούντας. Η Σπιναλόγκα σήμερα είναι αρχαιολογικός χώρος και αποτελεί πόλο έλξης για πολλούς. Θεωρείται από τα πλέον δημοφιλή μέρη στην Κρήτη. Ας ειπωθεί, λοιπόν, πως τόσο ο κοινωνικός αποκλεισμός, όσο και οι κακουχίες και η αρρώστια δεν στάθηκαν ικανά στο να λυγίσουν την θέληση για ζωή αυτών των ανθρώπων. Αυτό πρέπει να αποτελέσει διαχρονικό παράδειγμα καθώς και πηγή έμπνευσης για την σημερινή κοινωνία που βιώνει μια ευρύτερη κοινωνικοπολιτική, οικονομική και αξιακή κρίση.

Κυριακή 17 Οκτωβρίου 2010

Ο ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΓΥΡΙΣΕ ΣΠΙΤΙ ΤΕΛΙΚΑ …

 Η 16ετής προσπάθεια του τμήματος της Προϊστορικής Αρχαιολογίας που έλαβε χώρα στην  περιοχή  Αγίου Αθανασίου και Σχολής Ομήρου στην Βόρεια Ιθάκη, και υπό την αιγίδα του Πανεπιστημίου των Ιωαννίνων, στο πλαίσιο του ανασκαφικού προγράμματος που στήριξε μακροχρόνια η σχολή, στέφθηκε από απόλυτη επιτυχία. Το ζεύγος Λίτσας Κοντορλή-Παπαδοπούλου και Θανάση Παπαδόπουλου προέβη σε μια συγκλονιστική ανακάλυψη-επιτυχία που ταράζει τα λιμνάζοντα νερά της αρχαιολογίας και ανατρέπει θεωρίες και εικασίες συνυφασμένες με την ομηρική εποχή. Έπειτα από συστηματικές έρευνες και ανασκαφές, 16 συναπτών ετών παρακαλώ, οι δύο καθηγητές μαζί με το επιτελείο τους έφεραν στην επιφάνεια ευρήματα που στηρίζουν την άποψη ότι για εκατομμύρια χρόνια στην περιοχή αυτή ήταν θαμμένο το Οδυσσειακό Ανάκτορο, άποψη, βεβαίως, άκρως ριζοσπαστική και ρηξικέλευθη καθώς βάζει τέλος στις κασσάνδρες περί προσώπων μυθοπλασίας, όπως άλλωστε  υπήρξε μέχρι πρότινος ο Οδυσσέας και άλλοι Ομηρικοί ήρωες. Ωστόσο, το ζεύγος των αρχαιολόγων κρατά χαμηλούς τόνους και επιφυλακτική στάση δίχως να προβαίνει σε βιαστικά και παρακινδυνευμένα συμπεράσματα.                                                                   
Πρώτα απ΄όλα, το γεγονός θεωρείται μείζονος σημασίας για ποικίλους λόγους, αρχής γενομένης από το πολιτισμικό διακύβευμα. Η ιστορική αυτή ανακάλυψη, δηλαδή , είναι σημαντική για το λόγο πως για μια ακόμη φορά πιστοποιείται η ύπαρξη ενός αρχαίου πολιτισμού-μιας αρχαίας κοινωνίας που, μάλιστα, μέχρι πριν από  την ανακάλυψη αυτή θεωρούσαμε ένα απλό παραμύθι. Ποιος θα περίμενε, όμως, πως η θεωρία, ότι στα περισσότερα παραμύθια κρύβονται και οι μεγαλύτερες αλήθειες θα λάβει ρεαλιστική και απτή διάσταση     ,ιδίως σε μια άκρως πεζολογική και αυστηρά κυνική εποχή που στερείται ουτοπίας και ονείρων. Ενδεχομένως να αποδειχθεί η αλήθεια και η επισημοποίηση της ύπαρξης των μέχρι πρότινος μυθικών προσώπων όπως ο Οδυσσέας και η Πηνελόπη. Αυτό, βέβαια, προϋποθέτει και την αρωγή οικονομική στήριξη από τους αρμόδιους φορείς. Και κρίνεται απαραίτητο κάτι τέτοιο, ακόμα και εν καιρώ οικονομικής ύφεσης, διότι όταν πρόκειται για την πολιτισμική κληρονομιά, κυρίως της  Ελλάδας, θα πρέπει να δείχνουμε και την απαιτούμενη προδιάθεση. Ξέχωρα πως μια τέτοια λαμπρή είδηση μπορεί κάλλιστα να χαροποιήσει και να εξευμενίσει την κοινή γνώμη, ειδικότερα την συγκεκριμένη περίοδο που οι ισορροπίες κρέμονται από μια κλωστή και ο κόσμος φαντάζει νευρικός και ανήσυχος εξ αιτίας της κρίσης στην οικονομία και του αντίκτυπού της στα περισσότερα κοινωνικά στρώματα. Αυτό επισημαίνει και το δίδυμο Λίτσας Κοντορλή-Παπαδοπούλου και Θανάση Παπαδόπουλου: «Τα σημαντικά ευρήματα στην Ιθάκη επιβεβαιώνουν ότι ο πολιτισμός μας αξίζει κάθε ευκαιρία που μπορεί να έχει-ειδικά αυτές τις μέρες που ο τόπος μας πασχίζει για καλά και ελπιδοφόρα νέα. Γι’αυτό και πρέπει να στηριχθούν τα μνημεία αυτά με τη συνέχιση της ανασκαφής, τη συντήρηση και στέγασή τους, ώστε να παραδοθεί η Σχολή Ομήρου στο ιστορικό νησί της Ιθάκης ως επισκέψιμος αρχαιολογικός χώρος.»                         
Επιπροσθέτως, η συγκεκριμένη ανακάλυψη, αναντίρρητα, θα προσδώσει στην περιοχή εξαιρετικά οικονομικά οφέλη, αυτόματα ο χώρος θα γίνει αρχαιολογικό θέρετρο και η ευρύτερη περιοχή της Ιθάκης θα αποκτήσει τουρισμό, αναγνωσιμότητα, φήμη, κύρος και πολλούς νέους οικονομικούς πόρους. Η ανάπτυξη της Ιθάκης θα προωθηθεί και η Ελλάδα θα ανακαλύψει και θα απολαύσει τα κέρδη από την μεγέθυνση του πολιτισμικού πλούτου που δείχνει αστείρευτος με την εν λόγω καινούργια ανακάλυψη. Ο αρχαίος ελληνικός πολιτισμός ήταν ανέκαθεν ένα από τα πλέον θελκτικά πακέτα που προσέγγιζε και γοήτευε τους ξένους λαούς. Το κέρδος, ωστόσο, δεν θα είναι μόνο οικονομικό. Η φήμη μας τον τελευταίο καιρό εξ αιτίας  των τρεχόντων οικονομικών θεμάτων που καταντούν την ελληνική σκηνή κωμική  ,έχει φτάσει κυριολεκτικά στο ναδίρ. Και είναι μια πρώτης τάξεως ευκαιρία η ανατροπή σκηνικού με μια αρχαιολογική επιτυχία που θα προμοτάρει ένα ελληνικό κομμάτι.                              
Από την άλλη πλευρά, εύφημος μνεία αξίζει στο ζευγάρι που πέτυχε αυτό το κατόρθωμα. Η Λίτσα Κοντορλή-Παπαδοπούλου και ο Θανάσης Παπαδόπουλος πρέπει να αποτελέσουν παράδειγμα προς μίμηση. Διότι για 16 ολόκληρα χρόνια παρέμειναν πεισματικά στο ίδιο αρχαιολογικό σημείο και στο ίδιο project. Συγχαρητήρια και στους δυο για την υπομονή τους, την επιμονή τους, το πείσμα τους, το μεράκι τους και την αντοχή τους. Συγχαρητήρια και στους φορείς που με την ευγενική χορηγία τους συνεπικούρησαν σε αυτό το έργο. Αναφέρομαι στο Πανεπιστήμιο των Ιωαννίνων, στο Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού, στην Τοπική Αυτοδιοίκηση και σε όσους συνετέλεσαν για την ανασκαφή του Οδυσσειακού Παλατιού. Η συνέχεια πρέπει να είναι ανάλογη και οι ίδιοι φορείς πρέπει να συνεχίσουν να στηρίζουν το έργο αυτό ούτως ώστε να μην μείνει ημιτελές. Επίσης, κι άλλοι φορείς θα πρέπει να δηλώσουν την έμπρακτη οικονομική τους συμπαράσταση και για να λάβουν μερίδιο της αρχαιολογικής επιτυχίας-δόξας αλλά και για να αναδειχθούν μέσα από την προσφορά τους.                                 
Συμπερασματικά, ο κόπος κάποιων ανθρώπων ευοδώνεται και είναι κρίμα το έργο να μην συνεχίσει να χρηματοδοτείται από τους πολιτειακούς φορείς. Σε μια χώρα, άλλωστε, που αποτελεί την πηγή των γραμμάτων, των τεχνών, των μεγάλων φιλοσόφων, σε μια χώρα που γεννήθηκε το δημοκρατικό φρόνημα-παράδειγμα των απανταχού φιλελεύθερων κυβερνήσεων, στην χώρα που σύμφωνα με τον Χένρυ Μίλλερ η μεγαλοφυΐα εμπεριέχεται στην ιδιοσυγκρασία του Έλληνα, θεωρώ αδιανόητο να διακοπεί η χρηματοδότηση αυτού του εκπληκτικού αρχαιολογικού προγράμματος που ζυγώνει στην ολοκλήρωσή του. Ευρήματα που θα αποδείξουν και θα ζωοποιήσουν ουτοπικές υπάρξεις ή μάλλον που νομίζαμε ουτοπικές. Στοιχεία που και θα μας διαφημίσουν και θα μας κάνουν περήφανους ως Έλληνες. Η πολιτισμική κληρονομιά αυτού του τόπου αποτελεί παρακαταθήκη για όλες τις μετέπειτα γενιές και η ελληνική αρχαία ιστορία και αποτέλεσε συνδαιτυμόνα της πολιτισμικής κατασκευής της εθνικής μας ταυτότητας. Η κουλτούρα μας είναι, άλλωστε, ευρέως αναγνωρισμένη από όλους τους λαούς.                                       


Ο Γολγοθάς των Πανελληνίων εξετάσεων

  Η χρονιά των πανελλαδικών εξετάσεων , για τον εκάστοτε υποψήφιο ετησίως , είναι αρκετά μακροσκελής , επίπονη και ψυχοφθόρος, σε σημείο που να τίθεται θέμα περί πνευματικής αλλοτρίωσης και κόπωσης του υποψηφίου. Άλλωστε το υπάρχoν σύστημα εκπαίδευσης και αξιολόγησης είναι αυτό που , πρωτίστως , καταπονεί τους μαθητές.
Για να γίνουμε πιο σαφείς, η δημιουργικότητα, η κριτική ικανότητα, το εκάστοτε ταλέντο κάθε εφήβου τίθεται σε δεύτερη μοίρα ελέω εξετάσεων. Οι φορείς κοινωνικοποίησης, μάλιστα, αντί να ενθαρρύνουν τα παιδιά, τους ασκούν φοβερή πίεση και τους βαραίνουν με αιφνίδιες ευθύνες από πολύ νωρίς-στην αφετηρία της ενήλικης ζωής τους που επίκειται. Και για του λόγου το αληθές αναφερόμαστε ειδικότερα στην οικογένεια και στο σχολείο-ο στενός, δηλαδή, περίγυρος των εφήβων. Επιπλέον, ο όγκος της διδασκόμενης ύλης, η διαρκής πίεση που ασκείται για την διεκπεραίωσή της και ο υψηλός συντελεστής άγχους για επιτυχία που ήδη υπάρχει, προκαλεί στους μαθητές ποικίλα προβλήματα με κυριότερο όλων την ψυχολογική φθορά. Πολλές φορές, τα παιδιά χάνουν στοιχεία από την προσωπικότητά τους. Αντιδρούν υπερβολικά σε ανούσια πράγματα, έχουν επιθετική συμπεριφορά, διαπληκτίζονται με γονείς, φίλους και άλλα άτομα του στενού κύκλου τους, μα το κυριότερο, περνάει ένας χρόνος, ο τελευταίος σημειωτέον της σχολικής τους καριέρας, ουσιαστικά «νεκρός». Διότι, οι μαθητές βρισκόμενοι χωμένοι στα βιβλία απομακρύνονται από τις διαπροσωπικές τους σχέσεις, απομονώνονται και κατ΄επέκταση αποστασιοποιούνται από τα τεκταινόμενα της ηλικίας τους. Ένας τέτοιος χρόνος αλλάζει ραγδαία, θέλοντας και μη, μια προσωπικότητα εφήβου. Εκτός από τα προαναφερθέντα, οι μαθητές, κυρίως των θεωρητικών επιστημών, μέσα σε αυτό το ευρύτερο σύστημα αποστήθισης – διδασκαλίας , οδηγούνται μοιραία στην πνευματική μονομέρεια. Σε αυτό, φυσικά, εντάσσονται μοιραία, όλοι οι μαθητές ανεξαρτήτως κατεύθυνσης -θετικής, θεωρητικής, τεχνολογικής. Η στείρα γνώση που λαμβάνουν τους στερεί το δικαίωμα αξιοποίησης της κριτικής τους σκέψης και τους προετοιμάζει για μια κοινωνία όπου θα «οφείλουν» να δέχονται τα πάντα άκριτα και άβουλα. Σε μια χρονιά που η επιτυχία θεωρείται μονόδρομος-επιτυχια είναι η είσοδος στο πανεπιστήμιο σύμφωνα με τις επιταγές της ελληνικής πραγματικότητας.
Εν κατακλείδι, ο φαύλος κύκλος των εξετάσεων θα συνεχιστεί για την διασφάλιση της υποτιθέμενης αξιοκρατίας. Στο όλο σκηνικό ήρθε κι έδεσε η απεργία των διορθωτών των γραπτών των πανελληνίων εξ αιτίας των χαμηλών μισθών που λαμβάνουν για την διόρθωση. Η αγωνία των υποψηφίων παραμένει… όπως απλήρωτοι παραμένουν και εκείνοι.