Ο ΟΔΥΣΣΕΑΣ ΓΥΡΙΣΕ ΣΠΙΤΙ ΤΕΛΙΚΑ …

 Η 16ετής προσπάθεια του τμήματος της Προϊστορικής Αρχαιολογίας που έλαβε χώρα στην  περιοχή  Αγίου Αθανασίου και Σχολής Ομήρου στην Βόρεια Ιθάκη, και υπό την αιγίδα του Πανεπιστημίου των Ιωαννίνων, στο πλαίσιο του ανασκαφικού προγράμματος που στήριξε μακροχρόνια η σχολή, στέφθηκε από απόλυτη επιτυχία. Το ζεύγος Λίτσας Κοντορλή-Παπαδοπούλου και Θανάση Παπαδόπουλου προέβη σε μια συγκλονιστική ανακάλυψη-επιτυχία που ταράζει τα λιμνάζοντα νερά της αρχαιολογίας και ανατρέπει θεωρίες και εικασίες συνυφασμένες με την ομηρική εποχή. Έπειτα από συστηματικές έρευνες και ανασκαφές, 16 συναπτών ετών παρακαλώ, οι δύο καθηγητές μαζί με το επιτελείο τους έφεραν στην επιφάνεια ευρήματα που στηρίζουν την άποψη ότι για εκατομμύρια χρόνια στην περιοχή αυτή ήταν θαμμένο το Οδυσσειακό Ανάκτορο, άποψη, βεβαίως, άκρως ριζοσπαστική και ρηξικέλευθη καθώς βάζει τέλος στις κασσάνδρες περί προσώπων μυθοπλασίας, όπως άλλωστε  υπήρξε μέχρι πρότινος ο Οδυσσέας και άλλοι Ομηρικοί ήρωες. Ωστόσο, το ζεύγος των αρχαιολόγων κρατά χαμηλούς τόνους και επιφυλακτική στάση δίχως να προβαίνει σε βιαστικά και παρακινδυνευμένα συμπεράσματα.                                                                   

Πρώτα απ΄όλα, το γεγονός θεωρείται μείζονος σημασίας για ποικίλους λόγους, αρχής γενομένης από το πολιτισμικό διακύβευμα. Η ιστορική αυτή ανακάλυψη, δηλαδή , είναι σημαντική για το λόγο πως για μια ακόμη φορά πιστοποιείται η ύπαρξη ενός αρχαίου πολιτισμού-μιας αρχαίας κοινωνίας που, μάλιστα, μέχρι πριν από  την ανακάλυψη αυτή θεωρούσαμε ένα απλό παραμύθι. Ποιος θα περίμενε, όμως, πως η θεωρία, ότι στα περισσότερα παραμύθια κρύβονται και οι μεγαλύτερες αλήθειες θα λάβει ρεαλιστική και απτή διάσταση     ,ιδίως σε μια άκρως πεζολογική και αυστηρά κυνική εποχή που στερείται ουτοπίας και ονείρων. Ενδεχομένως να αποδειχθεί η αλήθεια και η επισημοποίηση της ύπαρξης των μέχρι πρότινος μυθικών προσώπων όπως ο Οδυσσέας και η Πηνελόπη. Αυτό, βέβαια, προϋποθέτει και την αρωγή οικονομική στήριξη από τους αρμόδιους φορείς. Και κρίνεται απαραίτητο κάτι τέτοιο, ακόμα και εν καιρώ οικονομικής ύφεσης, διότι όταν πρόκειται για την πολιτισμική κληρονομιά, κυρίως της  Ελλάδας, θα πρέπει να δείχνουμε και την απαιτούμενη προδιάθεση. Ξέχωρα πως μια τέτοια λαμπρή είδηση μπορεί κάλλιστα να χαροποιήσει και να εξευμενίσει την κοινή γνώμη, ειδικότερα την συγκεκριμένη περίοδο που οι ισορροπίες κρέμονται από μια κλωστή και ο κόσμος φαντάζει νευρικός και ανήσυχος εξ αιτίας της κρίσης στην οικονομία και του αντίκτυπού της στα περισσότερα κοινωνικά στρώματα. Αυτό επισημαίνει και το δίδυμο Λίτσας Κοντορλή-Παπαδοπούλου και Θανάση Παπαδόπουλου: «Τα σημαντικά ευρήματα στην Ιθάκη επιβεβαιώνουν ότι ο πολιτισμός μας αξίζει κάθε ευκαιρία που μπορεί να έχει-ειδικά αυτές τις μέρες που ο τόπος μας πασχίζει για καλά και ελπιδοφόρα νέα. Γι’αυτό και πρέπει να στηριχθούν τα μνημεία αυτά με τη συνέχιση της ανασκαφής, τη συντήρηση και στέγασή τους, ώστε να παραδοθεί η Σχολή Ομήρου στο ιστορικό νησί της Ιθάκης ως επισκέψιμος αρχαιολογικός χώρος.»                         

Επιπροσθέτως, η συγκεκριμένη ανακάλυψη, αναντίρρητα, θα προσδώσει στην περιοχή εξαιρετικά οικονομικά οφέλη, αυτόματα ο χώρος θα γίνει αρχαιολογικό θέρετρο και η ευρύτερη περιοχή της Ιθάκης θα αποκτήσει τουρισμό, αναγνωσιμότητα, φήμη, κύρος και πολλούς νέους οικονομικούς πόρους. Η ανάπτυξη της Ιθάκης θα προωθηθεί και η Ελλάδα θα ανακαλύψει και θα απολαύσει τα κέρδη από την μεγέθυνση του πολιτισμικού πλούτου που δείχνει αστείρευτος με την εν λόγω καινούργια ανακάλυψη. Ο αρχαίος ελληνικός πολιτισμός ήταν ανέκαθεν ένα από τα πλέον θελκτικά πακέτα που προσέγγιζε και γοήτευε τους ξένους λαούς. Το κέρδος, ωστόσο, δεν θα είναι μόνο οικονομικό. Η φήμη μας τον τελευταίο καιρό εξ αιτίας  των τρεχόντων οικονομικών θεμάτων που καταντούν την ελληνική σκηνή κωμική  ,έχει φτάσει κυριολεκτικά στο ναδίρ. Και είναι μια πρώτης τάξεως ευκαιρία η ανατροπή σκηνικού με μια αρχαιολογική επιτυχία που θα προμοτάρει ένα ελληνικό κομμάτι.                              

Από την άλλη πλευρά, εύφημος μνεία αξίζει στο ζευγάρι που πέτυχε αυτό το κατόρθωμα. Η Λίτσα Κοντορλή-Παπαδοπούλου και ο Θανάσης Παπαδόπουλος πρέπει να αποτελέσουν παράδειγμα προς μίμηση. Διότι για 16 ολόκληρα χρόνια παρέμειναν πεισματικά στο ίδιο αρχαιολογικό σημείο και στο ίδιο project. Συγχαρητήρια και στους δυο για την υπομονή τους, την επιμονή τους, το πείσμα τους, το μεράκι τους και την αντοχή τους. Συγχαρητήρια και στους φορείς που με την ευγενική χορηγία τους συνεπικούρησαν σε αυτό το έργο. Αναφέρομαι στο Πανεπιστήμιο των Ιωαννίνων, στο Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού, στην Τοπική Αυτοδιοίκηση και σε όσους συνετέλεσαν για την ανασκαφή του Οδυσσειακού Παλατιού. Η συνέχεια πρέπει να είναι ανάλογη και οι ίδιοι φορείς πρέπει να συνεχίσουν να στηρίζουν το έργο αυτό ούτως ώστε να μην μείνει ημιτελές. Επίσης, κι άλλοι φορείς θα πρέπει να δηλώσουν την έμπρακτη οικονομική τους συμπαράσταση και για να λάβουν μερίδιο της αρχαιολογικής επιτυχίας-δόξας αλλά και για να αναδειχθούν μέσα από την προσφορά τους.                                 

Συμπερασματικά, ο κόπος κάποιων ανθρώπων ευοδώνεται και είναι κρίμα το έργο να μην συνεχίσει να χρηματοδοτείται από τους πολιτειακούς φορείς. Σε μια χώρα, άλλωστε, που αποτελεί την πηγή των γραμμάτων, των τεχνών, των μεγάλων φιλοσόφων, σε μια χώρα που γεννήθηκε το δημοκρατικό φρόνημα-παράδειγμα των απανταχού φιλελεύθερων κυβερνήσεων, στην χώρα που σύμφωνα με τον Χένρυ Μίλλερ η μεγαλοφυΐα εμπεριέχεται στην ιδιοσυγκρασία του Έλληνα, θεωρώ αδιανόητο να διακοπεί η χρηματοδότηση αυτού του εκπληκτικού αρχαιολογικού προγράμματος που ζυγώνει στην ολοκλήρωσή του. Ευρήματα που θα αποδείξουν και θα ζωοποιήσουν ουτοπικές υπάρξεις ή μάλλον που νομίζαμε ουτοπικές. Στοιχεία που και θα μας διαφημίσουν και θα μας κάνουν περήφανους ως Έλληνες. Η πολιτισμική κληρονομιά αυτού του τόπου αποτελεί παρακαταθήκη για όλες τις μετέπειτα γενιές και η ελληνική αρχαία ιστορία και αποτέλεσε συνδαιτυμόνα της πολιτισμικής κατασκευής της εθνικής μας ταυτότητας. Η κουλτούρα μας είναι, άλλωστε, ευρέως αναγνωρισμένη από όλους τους λαούς.